Onderwerp
De vroege eikenuil (Xanthia ruticilla ( Esper, 1791 ) = ( Spudaea ruticilla ) )
Auteur
Jan Scheffers
Datum
22-02-2014
Mededeling
De vroege eikenuil is een nachtvlinder die in Nederland vooral in duinen voorkomt en lokaal op de zandgronden in het binnenland, ( veldgids Nachtvlinders ).
Op Vlindernet lees ik “de soort is bedreigd “. Vooral in het binnenland lijkt het slecht te gaan. In het Bloedbergduin bij Monster een onderdeel van het duingebied Solleveld gaat het de soort vooralsnog voor de wind. In het voorjaar van 2013 heb ik in de vliegtijd ( eind februari tot in mei ) niet geteld, maar in het voorjaar van 2012 heb ik er veel gezien, het hoogste aantal op één avond tellen was toen 342 ruticilla’s.
Onder habitat lees ik op Vlindernet en in de veldgids Nachtvlinders, “warme droge plaatsen in bosachtig gebied “. Warm en droog kan het wel zijn in het Bloedbergduin, maar bosachtig, nee. Het is open duin met hier en daar wat struikvorming van onder andere zomereik. Verspreidt over het hele gebied staan er slechts enkele groepjes wat hoger opgeschoten bomen die aan een bosje doen denken.
In het overige deel van het duingebied Solleveld is op ruim één kilometer afstand wel vorming van open bos of bosachtig gebied, hier heb ik meerdere malen gezocht naar X. ruticilla maar tot nu toe niet gevonden. Dus of het dan klopt dat de vlinder vliegt in bosachtig gebied weet ik niet, die vlieger gaat in ieder geval niet op voor het duin bij Monster.
Iets anders over de vroege eikenuil….of kan die naam nu niet meer?
Ik zie de soort de laatste jaren regelmatig in het najaar van oktober tot en met december.
Willem Ellis heeft daarop gereageerd en stuurde mij een lijstje met alle waarnemingen buiten de voor de soort normale vliegtijd, totaal 10 waarnemingen. De oudste waarneming is van 1918. Vijf van de tien waarnemingen zijn van mij afkomstig. Van de overige vijf waarnemingen zijn er twee die ik eigenlijk meer zie als laatkomers in het voorjaar, beide zijn gedaan in de maand juni, ( 1918 en 1976 ). Aangezien de vlinder tot in mei zijn normale vliegperiode heeft zou dat kunnen. Blijven er naast mijn waarnemingen slechts drie andere waarnemingen over die echt als najaarsvangst bestempeld kunnen worden. Één waarneming is van 13 september 2010, een heel vroege waarneming, maar dat kan, er zijn meer overwinteraars die in september verschijnen, de andere twee van november. Een als voorjaarssoort bekendstaande nachtvlinder die overwintert, dat is eigenlijk in het kort wat ik erover wilde zeggen.
Hieronder een lijst met waarnemingen van de vroege eikenuil ( Xanthia ruticilla, Esper 1791 ) buiten de normale vliegtijd ( Bron; Noctua, Willem N. Ellis ).
| Vindplaats | Provincie | Waarnemer |
Datum van waarnemen |
|---|---|---|---|
| Schovenhorst Putten | Gelderland | J.Th. Oudemans | 18-06-1918 |
| Brielle | Zuid-Holland | Wim Koopmans | 08-06-1976 |
| Brielle | Zuid-Holland | Peter Rooij | 04-11-1984 |
| Landschotsche Heide | Noord-Brabant | C.J. de Jong | 23-11-1992 |
| Bloedbergduin Monster | Zuid-Holland | Jan Scheffers | 27-11-2006 |
| Hoogeberg Texel | Noord-Holland | Eline Reydon | 13-09-2010 |
| Bloedbergduin Monster | Zuid-Holland | Jan Scheffers | 27-10-2011 |
| Bloedbergduin Monster | Zuid-Holland | Jan Scheffers | 22-12-2011 |
| Bloedbergduin Monster | Zuid-Holland | Jan Scheffers | 08-11-2013 |
| Bloedbergduin Monster | Zuid-Holland | Jan Scheffers | 09-12-2013 |
Met dank aan Willem Ellis die deze gegevens uit Noctua aan mij afstond voor gebruik.
Bijbehorende foto's

Vroege eikenuil, Xanthia ruticilla, op stroop. Bloedbergduin 01-03-2012

Twee vroege eikenuilen op stroop. Bloedbergduin 13-03-2012

Twee vroege eikenuilen op stroop; Bloedbergduin 13-03-2012

Vroege eikenuil op stroop; Bloedbergduin 09-12-2013
Deze mededeling bevat de volgende kenmerken in de database:
Besproken soorten
Xanthia ruticilla (Vroege eikenuil),
Besproken lokaties
Bloedbergduin, Brielle, Schovenhorst Putten, Landschotsche Heide, Hoogeberg Texel,
Trefwoorden
Vliegperiode voorjaarsuil, Stroopvangst,
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)